خانه ملت- فائزه ظهیری؛ در آستانه روز مجلس، مروری بر سفرهای خارجی دکتر محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی در یک‌سال گذشته نشان می‌دهد مجلس دوازدهم برخلاف الگوهای تشریفاتی گذشته، دیپلماسی پارلمانی را در دو محور اساسی به حرکت درآورده است: نخست، حمایت مستمر و صریح از آرمان فلسطین و گسترش محور مقاومت در برابر رژیم صهیونیستی؛ و دوم، تقویت همکاری‌های اقتصادی، رفع موانع فعالان تجاری ایرانی و پیگیری سازوکارهای جدید همکاری میان قدرت‌های نوظهور، به‌ویژه در قالب بریکس. سفرهایی از اتیوپی و جمهوری آذربایجان تا جنوب شرق آسیا، آمریکای لاتین، اروپا و پاکستان نشان می‌دهد خط اصلی عملکرد یک‌ساله مجلس دوازدهم، ترکیبی از دیپلماسی هویتی و اقتصادی است.

دیپلماسی نوین مجلس دوازدهم در آفریقا با سفر به اتیوپی؛ گشایش دروازه آفریقا پس از 4 دهه

سفر دکتر قالیباف به اتیوپی در دی ماه سال گذشته، نقطه آغاز دیپلماسی فعال مجلس دوازدهم در جریان سفرهای خارجی رئیس قوه مقننه بود؛ سفری که اهمیت تاریخی داشت، زیرا نخستین سفر یک مقام عالیرتبه ایرانی به اتیوپی طی ۴۰ سال اخیر به شمار می‌رفت. اتیوپی به عنوان عضو جدید بریکس، دومین کشور پرجمعیت آفریقا و پنجمین اقتصاد این قاره، برای ایران دروازه‌ای راهبردی به شمار می‌رود و دکتر قالیباف در این سفر بر همین نقطه تمرکز کرد.

یکی از توافقات اصلی این سفر، راه‌اندازی دوباره کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و اتیوپی بود؛ کمیسیونی که سال‌ها غیرفعال مانده بود. با توجه به ظرفیت‌های کشاورزی، دارویی، صنعتی و ترانزیتی اتیوپی، این اقدام نقشه راه مشخصی برای ورود ایران به بازارهای آفریقا ایجاد می‌کند.

در دیدارهای رسمی، دکتر قالیباف بر ضرورت استفاده از سازوکارهای بریکس برای حل مشکلات بانکی و مالی تأکید کرد. این تأکید به‌ویژه از آن جهت اهمیت داشت که همکاری بانکی با اعضای بریکس می‌تواند ایران را از محدودیت‌های ناشی از نظام دلارمحور دور کند.

نکته مهم دیگر، طرح مسئله فلسطین و ضرورت همبستگی کشورهای آفریقایی با جبهه مقاومت بود. دکتر قالیباف در سخنرانی‌های خود جنایات رژیم صهیونیستی در غزه را برجسته کرد و خواستار اقدام جمعی برای مقابله با تجاوزات رژیم صهیونیستی شد.

دیپلماسی منطقه‌ای و تمرکز بر امنیت و تجارت در شمال و غرب آسیا با سفر به جمهوری آذربایجان؛ هشدار درباره تهدید صهیونیسم و پیگیری مشکلات تجاری

سفر اسفندماه سال گذشته دکتر قالیباف به باکو در شرایطی انجام شد که مسئله فلسطین در صدر اتفاقات جهانی قرار داشت. او در تمام دیدارها و رسانه‌ها رژیم صهیونیستی را یک تهدید جدی برای منطقه و جهان دانست و تأکید کرد که حمایت آمریکا از این رژیم، عامل استمرار جنایات در غزه است.

دکتر قالیباف در دیدار با فعالان اقتصادی ایرانی، به انتقاد جدی از ساختار فعلی گمرکات پرداخت و در دیدار با ایرانیان مقیم این کشور تأکید کرد که دخالت ۲۲ دستگاه در گمرک و وجود ۲۵ گیت غیرضروری روند تجارت را مختل کرده و باید اصلاح شود. با وجود اینکه ۱۵ کمیسیون مشترک حمل‌ونقل بین دو کشور وجود دارد، دکتر قالیباف معتقد بود این کمیسیون‌ها «عملاً کارایی لازم را ندارند» و باید مورد بازبینی قرار گیرند.

همچنین رئیس قوه مقننه در جمع ایرانیان مقیم، تأکید کرد که طرح انتخاب نماینده ایرانیان خارج از کشور به صورت جدی در مجلس پیگیری می‌شود و هدف آن این است که از هر قاره یک نماینده برای پیگیری امور ایرانیان خارج از کشور در مجلس حضور داشته باشد.

سفر به لبنان؛ حضور در لحظه‌ای حساس و تاریخی

بلافاصله بعد از سفر به جمهوری آذربایجن بود که رئیس مجلس آماده سفر به بیروت شد. این سفر در شرایطی برگزار شد که لبنان در حال تجربه یکی از مهم‌ترین رخدادهای سیاسی–اجتماعی خود بود: تشییع پیکر پاک شهید سیدحسن نصرالله. دکتر قالیباف با حضور در این مراسم و دیدار با مقامات ارشد لبنانی، پیام صریح ایران را منتقل کرد: حزب‌الله بخشی از امنیت ملی لبنان است. رئیس مجلس در دیدارهای خود تأکید داشت که حزب‌الله بخشی از قدرت و امنیت ملی لبنان است و جمهوری اسلامی ایران از تصمیمات دولت و ملت لبنان پشتیبانی می‌کند. این موضع‌گیری در شرایطی که لبنان در فضای سیاسی حساسی قرار داشت، یک پیام راهبردی و با اهمیت بالا تلقی شد.

دیپلماسی پرقدرت در شرق آسیا با سفر به اندونزی؛ رساندن صدای غزه و تقویت روابط جهان اسلام

سفر اردیبهشت ماه 1404 به اندونزی یکی از ویژه‌ترین و مهم‌ترین سفرهای یک‌سال اخیر رئیس قوه مقننه بود. استقبال مردمی گسترده از رئیس مجلس و هیأت  پارلمانی ایران نشان داد گفتمان انقلاب و اندیشه‌های امام(ره) در میان مسلمانان اندونزی نفوذ عمیق دارد.

در نشست‌های رسمی، دکتر قالیباف درباره جنایات رژیم صهیونیستی علیه غزه و نقش آمریکا در حمایت از این رژیم سخنان صریحی مطرح کرد. او این اقدامات را «مصادیق آشکار جنایت علیه بشریت» خواند.

در دولت شهید رئیسی، ۱۱ سند همکاری با اندونزی امضا شده بود. رئیس نهاد قانونگذاری کشورمان در این سفر ضرورت پیگیری عملی آن‌ها را یادآور شد و گفت تجارت میان کشورهای مسلمان باید بر اساس این ظرفیت‌ها توسعه یابد.

دیپلماسی راهبردی در آمریکای لاتین با سفر به ونزوئلا، کوبا و برزیل؛ پیگیری ساختارهای نوین جهانی و همکاری‌های راهبردی

سفر به سه کشور حوزه آمریکای لاتین نیز که در خرداد ماه سال جاری صورت گرفت، یکی از گستره‌مندترین تحرکات خارجی رئیس مجلس دوازدهم و هیأت پارلمانی همراه، بود.

ونزوئلا؛ پیگیری سند ۲۰ ساله و تجارت سه میلیارد دلاری

دکتر قالیباف در کاراکاس، بر اجرای سند ۲۰ ساله همکاری‌های ایران و ونزوئلا و ۷۰ موافقت‌نامه دوجانبه تأکید کرد. همچنین اهمیت توسعه صنعت خودروسازی ایران در ونزوئلا از جمله محورهای اصلی مذاکرات بود. از هدف‌گذاری‌های مهم این سفر نیز افزایش تجارت دو کشور به ۳ میلیارد دلار بود.

کوبا؛ همکاری‌های دارویی، علمی و ایستادگی مشترک در برابر امپریالیسم

رئیس مجلس در هاوانا، با اشاره به سابقه مشترک ایران و کوبا در مقابله با امپریالیسم، بر توسعه همکاری‌های پزشکی و دارویی تأکید کرد. در این دیدارها یادآوری شد که کوبا فناوری تولید واکسن هپاتیت و چند داروی دیگر را به ایران منتقل کرده و ایران نیز در جریان این سفر، چهار کیت دارویی هسته‌ای به کوبا ارائه کرد. ظرفیت صنایع دو کشور نیز برای همکاری‌های صنعتی و زیست‌فناورانه مورد تأکید قرار گرفت.

برزیل؛ محور بریکس و ساختارهای نوین مالی

سفر قالیباف به برزیل به دلیل نقش این کشور در بریکس اهمیت ویژه‌ای داشت که از مهم‌ترین آن می‌توان به پیگیری سیستم پرداخت مشترک بریکس اشاره کرد. وی در دیدارهای خود تأکید کرد که اعضای بریکس باید سازوکار پرداخت جایگزین سوئیفت ایجاد کنند. همچنین استفاده از ارزهای ملی برای تسهیل تجارت میان اعضا مطرح شد.

رئیس مجلس همچنین درباره آمادگی ایران برای اتصال آسیای مرکزی به اروپا و آمریکای لاتین گفت که با توجه به جایگاه ژئوپلیتیک ایران، این ظرفیت راهبردی باید میان اعضای بریکس فعال شود.

دیپلماسی چندجانبه‌گرایی در اروپا با سفر به ژنو؛ ابتکار ایران در برگزاری نشست «پایبندی به حقوق بین‌الملل»

در مرداد ماه سال جاری، سفر دکتر قالیباف به ژنو یکی از مهم‌ترین اقدامات دیپلماسی پارلمانی بود. به ابتکار ایران، نشست پایبندی به حقوق بین‌الملل با حضور کشورهای منطقه برگزار شد. محورهای اصلی نشست شامل بحران غزه، لبنان، یمن، عراق و سوریه بود.

رئیس دستگاه تقنینی کشور در جریان دیدارهای خود با رؤسای مجالس ۱۰ کشور بر توسعه روابط اقتصادی، مقابله با یکجانبه‌گرایی غرب و وحدت جهان اسلام تأکید کرد و طی سخنرانی تاریخی خود در اجلاس بین المجالس جهانی با نمایش تصویر شهید دوماهه ایرانی و کودک گرسنه فلسطینی، جنایات آمریکا و رژیم صهیونیستی علیه دو ملت را محکوم کرد. وی همچنین بی‌عملی نهادهای بین‌المللی را تهدیدی برای نظم جهانی دانست و هشدار داد که سکوت در برابر جنایات، مشروعیت این نهادها را زیر سؤال می‌برد.

توسعه دیپلماسی همسایگی با سفر به پاکستان؛ گسترش تجارت و مقابله با عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی

سفر دکتر قالیباف در آبان ماه سال جاری به پاکستان از آن جهت مهم بود که ایران و پاکستان دو همسایه مهم و دارای مرز گسترده زمینی هستند. در دیدار رئیس مجلس و مقامات پاکستانی، دو طرف تأکید کردند که حجم تجارت باید از ۳ میلیارد دلار فعلی به ۱۰ میلیارد دلار برسد. همچنین قالیباف بر تهاتر کالا، تجارت آزاد و توسعه مرزهای تجاری تأکید کرد. یکی از موضوعات مهم این سفر، پیگیری راه‌اندازی پرواز مستقیم میان دو پایتخت بود که تأثیر قابل‌توجهی بر گسترش تجارت و گردشگری خواهد داشت.

دیدار با ایرانیان مقیم و فعالان اقتصادی نیز همچون گذشته پای ثابت برنامه‌های دکتر قالیباف در جریان این سفر خارجی بود. رئیس مجلس ضمن بازدید از بندر کراچی با فعالان اقتصادی، اعضای اتاق بازرگانی پاکستان، اندیشمندان دینی و نخبگان سیاسی و فرهنگی دیدار و گفت و گو داشت. وی در تمام نشست‌ها، تأکید کرد امت اسلامی نباید اجازه دهد روند عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی پیش رود و این اقدام باید برای جهان اسلام «پرهزینه و خطرناک» باشد.

یک‌سال دیپلماسی هدفمند و اثرگذار در مجلس دوازدهم

کارنامه سفرهای خارجی دکتر قالیباف در یک‌سال گذشته نشان می‌دهد مجلس دوازدهم در عرصه دیپلماسی، صرفاً نقش ناظر یا تشریفاتی نداشته است و دو خط اصلی تقویت محور مقاومت و حمایت از فلسطین و دیپلماسی اقتصادی فعال و حل مسائل تجاری را دنبال کرده است.

در تمام سفرها، مسئله فلسطین محور ثابت بود؛ از آفریقا و شرق آسیا تا آمریکای لاتین و اروپا و در کنار آن، دیدارهای جداگانه با فعالان ایرانی در هر کشور، پیگیری سازوکارهای جدید مالی و تأکید بر ارتقای روابط تجاری، نشان داد اقتصاد از محورهای اصلی دیپلماسی پارلمانی بوده است.

این رویکرد نشان می‌دهد مجلس دوازدهم دیپلماسی پارلمانی را به یک ابزار مؤثر در حمایت از منافع ملی تبدیل کرده است؛ ابزاری که هم در خدمت مقاومت و هم در خدمت پیشرفت اقتصادی قرار گرفته است./

پایان پیام